Dış Gebelik
DIŞ GEBELİK NEDİR?
Sağlıklı gebelikler döllenmiş yumurtanın rahim içi dokusuna yerleşmesi ile oluşur. Eğer döllenmiş yumurta, rahim içi dokusu dışında başka bir yere yerleşir ise dış gebelik adı verilir. Ayrıca gebelik rahimde tüplerin rahme açılan köşelerinde (intertisyel gebelik ) veya rahim ağzında (servikal gebelik) yerleşmesi de dış gebelik olarak tanımlanır.
‘Dış gebelik tüm ilk üç aylık gebeliklerin %1-2' sinde görülür. Sadece insanlarda gözüküyor bu yüzden araştırma yapmak için hayvan modelleri yapılamamaktadır.’
Dış gebeliklerin yaklaşık % 98’si tüplerde, daha az olarak yumurtalıklarda, karın içinde ( abdominal gebelik), rahim ağzında (servikal gebelik) nadiren görülür.
DIŞ GEBELİK NEDENLERİ NELERDİR?
- Dış gebeliklerin oluşma nedeni döllenmiş yumurtanın rahim içine yolculuğunun yavaşlaması,
- Dış gebelik oluşumunu attıran sebepler arasında daha önce dış gebelik geçirmiş olmak,
- Tüplerde bilinen bir hasar ya da tüplerden ameliyat olmak,
- Spiral ile gebe kalmak,
- Rahim içi araç ile gebelik kalmak,
- Sık genital enfeksiyon geçirmek,
- Sigara içmek,
- Çok sayıda cinsel partneri olması,
- İlk cinsel ilişkinin erken yaşta olmasıdır.
İleri yaşta özellikle 35-44 yaşlar arasında risk daha fazla artar.
DIŞ GEBELİK TANISI NASİL KONUR?
Hastalar en çok kasık ağrısı, adet gecikmesi ve vajinal kanama şikayeti ile başvururlar. Ağrı her zaman olur ve çok tipik bir şekilde tek taraflı bıçak batar gibi gelir geçer şeklinde başlar, dış gebelik kesesi ve tüp yırtılırsa ağrı yaygınlaşır ve tüm karında hissedilir. Karın içine kanama başlar. Özellikle baygınlık geçiren kanaması olan doğurganlık çağındaki her kadında akla gelmelidir.
- Kanda beta HCG testi: Normal rahim içine yerleşmiş bir gebelikte bu değer 48 saatte bir ikiye katlanır, bu katlanmanın olmaması bu gebeliğin normal olmadığını düşündürür. Öncelikle düşükten, rahim içinde bebeğin kalp atışlarını olmadığı durumlardan ya da dış gebelikten şüphelenilmelidir.
- Ultrasonografi: vaginal ultrasonda beta HCG seviyesi 1000-1500 mIU/ml ve üstünde, karından yapılan ultrasonda 6500 mIU/merhaba ve üzerinde rahim içinde gebelik kesesi görülmelidir.
- Görülmüyor ise dış gebelik açısından incelenmeli ve renkli doppler ultrasonda dış gebelik odağında ateş halkası ya da damarlanma halkası görülebilir.
- Progesteron düzeyi: tek bir progesteron kan değerinin 25 ng/ml den yüksek olması durumunda o gebelik %98 oranında sağlıklı bir gebeliktir, eğer progesteron 5 ng/ml den düşükse o gebelik %100 canlı değildir.
- 5 ile 25 ng/ml arasında bir değer şüpheli bir durum olup mutlaka rahim içi küreataj yapılarak patolojiye gönderilmelidir.
DIŞ GEBELİK TEDAVİSİ NASILDIR?
1. GÖZLEM (Bekle gör tedavisi)
Vaginal ultrasonda karın içi kanama ve yırtılma yoksa ve beta HCG 1000 IU/ml'nin altında değeri olan vakaların %80’i gözlem tedavisi ile yönetilebilir.
2. MEDİKAL TEDAVİ
Hastanın hayatı bulguların normal sınırlarda olduğu, kan betaHCG değeri 5000 IU/ml ' nin altında, fetal kalp atımının olmadığı, dış gebelik kitlesinin küçük olduğu, hastanın ilaç kullanımı için bir engeli yoksa medikal tedavi verilebilir. Tedavi yeterli gelmez ise başka ilaçlar mevcut tedaviye eklenebilir. Bu ilaçlar onkoloji tedavisinde kullanılan ilaçlar olduğu için hastanede yatış verilerek uygulanabilir.
3. CERRAHİ TEDAVİ
Hastanın hayatı bulguları bozulmuş ise yaygın batın içi kanama varsa ve ilaç tedavisinden yanıt alınmazsa uygulanır. Yırtılan tüp cerrahi olarak çıkarılabilir. Kitle 2cm'den küçükse ve ve tüpün dış üç de birlik kısmında ise tüp kesilerek bütünlüğü korunarak dış gebelik kesesi çıkartılabilir. Cerrahinin şeklini dış gebeliğin nereye yerleştiği belirler.