Anne Sütü ve Emzirme

Anne sütü bebek için en uygun besindir. Emziren bir anne gün içerisinde yaklaşık 700- 800 ml süt salgılamaktadır. Emzirme döneminde süt salgılanması kadının normal gereksiniminden daha fazla enerji, protein, vitamin ve mineralleri almasını gerektirir.

Emziren annenin normal günlük ihtiyaçlarına ilaveten yaklaşık 500 kcallik ek enerji alması gerekmektedir. Çünkü alınan enerji tam olarak süt enerjisine dönüşememekte, vücut dokuları da bir miktar harcanmaktadır.

Emziren anne; ek olarak enerji ve besin öğelerini diyetle alamazsa, kendi vücudundan harcar. Bunun sonucunda kendi sağlığı bozulur ve yeterince süt veremez. Bu nedenle annenin, bebeğini emzirdiği dönemde kendi beslenmesine de dikkat etmesi gerekmektedir.

Hamilelikte alınan kiloları çok önemsemeden özellikle ilk 3 ay enerji kısıtlaması yapılmadan annenin enerji ve besin öğesi bakımından zengin olan gıdalarla beslenmesi sağlanmalıdır. Ancak süt olsun diye gereğinden fazla kalori almak, şekerli, unlu ve yağlı besinlerle beslenmek anneye sadece gereksiz kilo yapar ve süt salınımını artmasını sağlamaz. Süt salınımını arttıran en önemli besin ‘SU’ dur.

Besinlerin yanı sıra annenin rahat olması, yorgun olmaması, stresten ve üzüntüden uzak olması da süt salınımını artıran etmenlerdir.

Bebek her ağladığında bebeğin emzirilmesi gerekmektedir. İlk 1 ay bu döngü sık ilerlemektedir ancak bebek büyüdükçe bu sıklık azalır. Eğer bebek ağlamıyor ise her 3 saatte bir bebek uyandırılarak emzirilmelidir. Emzirmek de annenin sütünü artıracaktır.

Beslenme Önerileri

Emziren annenin enerji, protein ve kalsiyum bakımından zengin beslenmesi gerekir. Ayrıca annenin su ihtiyacı da artar. Çünkü emzirmek vücudun sıvı ihtiyacını artırır. Anne günde en az 10 su bardağı sıvı almalıdır. Sıvı konusunda en iyi tercih sudur.

• Kalsiyum yönünden zengin olan süt, yoğurt ve peynir belirtilen miktarlarda düzenli olarak tüketilmelidir.
• Her gün 1 adet yumurta ve 1 porsiyon etli sebze yemeği veya kuru baklagil yenilmelidir.
• Kuru fasulye, nohut, mercimek ve bulgur içeren yemekleri; portakal, mandalina, domates, maydanoz, yeşil biber, taze soğan gibi C vitamini yönünden zengin sebze ve meyvelerle birlikte tüketilmelidir.
• D vitamini besinlerde bulunmaz. Ancak güneş ışınlarının doğrudan cilde yansıması ile sağlanır. Bu nedenle emziren anne güneşlenmeye özen göstermelidir.
• Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır. Doğal besinlerle yeterince alınamayan iyot, ancak iyotlu tuz kullanımıyla anne sütünden bebeğe geçer.
• Kuru meyveler ve kuru yemişler yoğun enerjileri yanında, demir ve kalsiyum gibi minerallerden de zengindir. Ağırlık kontrolü de yapılarak bu besinler tüketilebilir.

Beslenmenin Gaz Problemine Etkisi

Bebeğini sezaryen yöntemiyle dünyaya getiren annelerde; operasyon sonrası beslenme, doktorun direktifi doğrultusunda, diyet uzmanı tarafından ayarlanacaktır.

İlk birkaç gün süreyle anestezi nedeniyle oluşabilecek gaz problemini en aza indirgeyebilmek için, gaz yapıcı özelliği olan bazı yiyecekler (karnabahar, lahana, brokoli gibi bazı kış sebzeleri, kuru baklagiller, çiğ sebze ve meyve, soğuk şekersiz süt ve yoğurt vb.) diyetinizin dışında bırakılmalıdır.

Emziren annenin beslenmesinde besin öğeleri de dikkate alınarak bebeğin de gaz problemleri göz ardı edilmemelidir. Bebeklerde ilk 2-3 ay bağırsak gelişiminin devam etmesi sebebiyle gaz problemi çok görülmektedir. Anne sütünün içeriği bebeğin gaz durumunu etkilemektedir. Bu nedenle annenin beslenmesi planlanırken gaz yapıcı besinlerin neler olduğu anlatılmalı, bebeğin gaz şikâyetleri olduğu zamanlarda anneden beslenmesinde gaz yapıcı besinleri tüketmemesi istenmelidir.

Tüm emziren anneler 4-6 aylık emzirme döneminde gaz oluşumunu engellemek için özellikle yemek yeme yöntemlerine dikkat etmeli; yemeklerini yavaş yemeli ve iyi çiğnemelidirler. Bebek ve annede gaz oluşumunu engellemek adına diyette kısıtlamaya gitmek doğru bir yaklaşım olmayacaktır.

Emziren Annenin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Meme başı çökmesi, çatlaması, ağrılı ve şiş göğüsler annenin süt vermesini güçleştirir ve sütün azalmasına yol açar. Bu nedenle; daha gebelik döneminde göğüsleri emzirmeye hazırlamak gerekir. Bu gibi durumlar aşağıdaki önerilere uyularak çözümlenebilir ve bebek için gerekli süt verimi arttırılabilir;

1. Yaşamının ilk 4-6 ayı bebeğin zihinsel ve bedensel açıdan sağlıklı olması için çok önemlidir. İlk 4–6 aylık dönemde anne sütü yeterli olduğu sürece D vitamini dışında bebeğe hiçbir şey verilmemeli, annenin huzurlu, dinlenmiş olması ve iyi beslenerek bebeğini emzirmesi sağlanmalıdır.

2. Bebek her ağladığında emzirilmelidir.

3. Sık sık ve isteyerek emzirme; meme bezlerini uyararak süt yapımını arttırır.

4. Emzirme döneminde kilo vermeye çalışılmamalı, başarılı emzirme ile 6 ayda normal kiloya inilebilmektedir. İnilemez ise; anne ilk 4-6 aylık periyot sonrasında zayıflama diyeti uygulayabilir.

5. Gebelik sırasında önerilenden daha fazla kilo alınmışsa her ay iki kilo kaybetmek normaldir. Ayda iki kilodan fazla ağırlık kaybı doğru değildir.

6. Emziren anne zayıflama diyeti yapmamalıdır ama unlu, yağlı ve şekerli besinleri aşırı yememeye de dikkat etmelidir.

7. Çökük meme başı gebeliğin beşinci ayından sonra, belli aralıklarla elle masaj yaparak uzatmaya çalışılmalıdır. Bu yöntem sonuç vermezse; emzirme sırasında, meme başını saracak şekilde özel emzik kullanılmalıdır.

8. Emziren anne, meme başında çatlak olmaması için her emzirmeden sonra meme ucuna bir, iki damla kendi sütünden sürmelidir.

9. Göğüs, iyi boşaltılmazsa memeler şişer, sertleşir ve deri kızarır. Bu durumda; bebeği daha sık emzirmek veya sütü sağmak gerekmektedir.

10. Doğum sonrası ilk birkaç gün anne sütü yeterli gelmiyorsa, bebeğe hemen mama biberonu verilmemelidir.

Bebeğinizi İlk 6 Ay Sadece Anne Sütüyle Besleyin

Doğumdan sonra bebeğin en hızlı büyüdüğü dönemde bebeğin büyümesi, gelişmesi için gereken tüm enerji ve besin öğelerini içeren ve bebeğe tek başına yeterli olan besin sadece anne sütüdür. Her annenin sütü kendi bebeğini büyütmeye yetecek kadar enerji ve besin öğesi içermektedir. Özel sebepler olmadığı takdirde her annenin sütü bebeğinin büyümesi sağlar. Zaten doktor kontrollerinde belirlenen ideal kilo artışları da bebeğe anne sütünün yetip yetmediğini göstermektedir.

İlk 6 ay anne sütü bebeğin su dahil tüm ihtiyaçlarını karşılamaktadır. 6 aydan sonra anne ek gıdalara başladığında da emzirmeye devam edebilir. Emzirmenin bebeğe olduğu kadar anneye de faydaları vardır. Bu nedenle bebek emdiği anne de emzirmek istediği sürece 2 yıl bebek emzirilebilir. Anne sütünü fazla almanın bu zamana kadar herhangi bir sorun yarattığını gösteren en ufak bir çalışma yoktur.

Emzirmenin Anneye Olan Faydaları

• Bebeğe sağlanan en ucuz ve faydalı besin anne sütüdür.
• Hazırlama sorunu yoktur.
• Bebekle arasındaki duygusal bağı geliştirir. Pek çok anne başka hiç bir şeyin kendisi ile bebeği arasında böyle yakın bir bağ oluşturamadığını hisseder. Bebeklerin çoğu annesinin göğsüne konarak çabucak sakinleştirilebilir.
• Göğüs ve rahim kanserine karşı korur.
• Araştırmalar, emzirmiş annelerin göğüs kanserine yakalanma riskinin daha az olduğunu göstermiştir.
• Kemik erimesine karşı korur.
• Rahmin iyileşmesini hızlandırır.
• Anemiyi (kansızlığı) önler.
• Hamilelik öncesi kilolara, emzirmeyen annelerden daha çabuk dönmelerine yardımcı olur.

İlk Salınan Sütün Önemi

Annenin her zaman bebeğini doğumdan sonra ilk 1 saat içerisinde emzirmesi tavsiye edilir. Hem bebeğin aç olmasına bağlı olarak kan şekerinin düşmemesi için hem de annenin sütünün gelmeye başlamasında emme refleksini oluşturmak için önemlidir. İlk salınan süt bebeğin bağışıklık sisteminin güçlendirecek besin öğeleri içermektedir. Bu nedenle asla sağıp atmak gibi eski inanışlar sürdürülmemelidir. Annenin salgıladığı süt, aldığı besinlerin bir ürünüdür. Anne ne yiyor içiyor ise bebekte onlarla beslenmektedir. Bu nedenle özellikle bebeğin sadece anne sütü ile beslendiği ilk 6 ay annenin beslenmesi büyük önem taşımaktadır.