Tüylenme Artışı (Hirsutizm)

Tüylenme artışı, adet düzensizliği, erkek tipi saç dökülmesi ve sivilce kadınlarda erkeklik hormonu (androjen) artışının en önemli belirtileridir. Kadınlarda normalde kıl bulunmayan üst dudak, alt çene, göğüs, göbek, sırt, kuyruk sokumu, üst kol ve uylukta sert, renkli ve kalın kılların artışına hirsutism adı verilir. Kadınlarda erkeklerde olduğu gibi alın kısmında saç dökülmesine erkek tipi saç dökülmesi denilir. Ses kalınlaşması, adet görememe, göğüslerde küçülme, adem elmasında büyüme, erkek tipi saç dökülmesi-kas yapısı ve kliteromegali varsa nadir görülen ileri derecede erkeklik hormonu artışının neden olduğu virilizm de görülür. Androjen artışı genellikle böbrek üstü bezi ve yumurtalık kaynaklıdır. Hirsutismin en sık nedeni polikistik over sendromudur. PKOS’un beraber nadir görülen bazı durumlarda da görülebilir. Özellikle doğumdan sonra ve kısa sürede kilo alan kadınlarda da hirsutism ve androjen yüksekliği belirtileri görülebilir. Virilizm belirtileri olan olgular genellikle menopozdan sonra ortaya çıkar ve genellikle androjen salgılayan böbreküstü bezi ve yumurtalık tümörlerine bağlı olabilir. Bazı ilaçlarda erkeklik hormonu artışına neden olabilir.

Hirsutism tanısı için adetin 2-5. günleri arasında hormon incelemeleri yapılır. Ayrıca bu dönemde yumurtalık ultrasonografisi yapılır. Gerekli olan olgularda daha ileri incelemeler gerekebilir. Tedavi hastadan hastaya farklıdır ve belirti-bulgulara yöneliktir. Özellikle obez kadınlarda yaşam tarzı değişikliği ile kilo kaybı sonucu adet düzensizliği ve tüylenme de önemli oranda düzelme görülür. Adet düzensizliği olan ya da orta-ağır olgularda başta doğum kontrol hapları olmak üzere bazı ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlara kıl döngüsünden dolayı en erken 6 ayda yanıt alınır. Tedavi süresi ortalama 2–3 yıldır. Kısırlık tedavisi için yaşam tarzı değişikliği başarılı olmazsa aşılama ve tüp bebek gibi tedavi yöntemleri denenebilir.