Beden Dismorfik Bozukluğu
Beden dismorfik bozukluğu (BDB), kişinin görünümüyle ilgili olarak ‘algıladığı’ bazı kusurlar hakkında, gereğinden fazla düşündüğü ve endişelendiği bir ruhsal rahatsızlık durumudur. Kişi bu yüzden utanır ve sosyal etkileşim kurmaktan çekinebilir. Bu kusurlar genellikle başkaları tarafından görülmez ve fark edilmez. En çok gençler ve genç yetişkinlerde görülür. Hem kadınları, hem de erkekleri etkiler.
Belirtileri:
- Vücudun bir veya daha fazla kısmına yoğun biçimde odaklanılabilir. Odaklanılan bedensel özellik zamanla değişebilir. İnsanların üzerinde en fazla düşünme eğiliminde olduğu bedensel özellikler şunlardır:
- Yüz: burun, cilt, kırışıklıklar, akne ve diğer lekeler
- Saçlar: görünüm, seyrelme ve kellik
- Cilt ve damar görünümü
- Meme büyüklüğü
- Kas büyüklüğü ve tonu
- Cinsel organ
- Vücut yapısının çok küçük olması veya yeterince kaslı olmaması (kas dismorfisi) neredeyse yalnızca erkeklerde görülür.
BDB belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Vücudun belirli bir bölgesi (özellikle yüz) hakkında çok endişelenmek
- Görünüşünde kendisini çirkin veya deforme gösteren bir kusur olduğuna dair güçlü inanç
- Başkalarının görünüşünü olumsuz bir şekilde değerlendirdiğine veya bununla alay ettiğine inanmak
- Aynada sık sık görünüşünü kontrol etmek, algılanan bir kusuru düzeltmeye veya gizlemeye yönelik davranışlarda bulunmak (cildi pürüzsüz hale getirmeye çalışma, deri yolma, vb.)
- Makyaj veya kıyafetlerle algılanan kusurları gizlemeye çalışmak
- Görünüşünü sürekli olarak başkalarıyla karşılaştırmak
- Görünüşü hakkında başkalarından sık sık güvence aramak
- Mükemmeliyetçi eğilimlere sahip olmak
- Sosyal ilişkilerden kaçınmak
Nedenleri:
- Genetik – BDB, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) veya depresyonlu bir akraba varsa BDB geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir.
- Beyinde kimyasal bir dengesizlik
- Geçmişte travmatik bir deneyim – kişi çocukken alay, zorbalık veya istismara uğradıysa, BDB geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir.
BDB'li bazı kişilerde ayrıca OKB, yaygın anksiyete bozukluğu veya yeme bozukluğu gibi başka bir ruhsal rahatsızlık durumu da vardır.
BDB olan kişiler; yoğun bir şekilde görünümüne ve beden imajına odaklanır, tekrar tekrar aynayı kontrol eder, bazen her gün saatlerce güvence arar. Algılanan kusuru ve tekrarlayan davranışları, önemli bir sıkıntı verir ve günlük yaşamında işlev görme yeteneğini etkiler. Algılanan kusurunu "düzeltmeye" çalışmak için çok sayıda kozmetik işlemler arayabilirler. Bu işlemlerden sonra, geçici bir tatmin veya sıkıntıda bir azalma hissedilse de, genellikle kaygı geri döner ve algılanan kusuru düzeltmenin başka yolları aranmaya devam edilir. Beden dismorfik bozukluğunun tedavisi terapiler ve ilaçları içerebilir.